Ortodontik Aygıtlar Nedir?
Ortodontik aygıtlar, dişlerin ve çenenin doğru hizalanmasını sağlamak amacıyla kullanılan çeşitli cihazlardır. Bu aygıtlar, dişlerin ve çenenin ideal pozisyona getirilmesi, estetik ve fonksiyonel iyileşmelerin sağlanması için tasarlanmıştır. Ortodontik tedaviler, hem çocuklar hem de yetişkinler için farklı ihtiyaçları karşılayan özel çözümler sunar.
Yüz Maskesi (Face Mask)
Yüz maskesi, çocuk hastalarda üst çenenin gelişim geriliğini tedavi etmek için kullanılan bir ortodontik aygıttır. Özellikle üst çenenin öne doğru büyümesini teşvik etmek ve alt çenenin gelişimini sınırlamak amacıyla kullanılır. Bu aygıt, fonksiyonel ortodontik tedaviler arasında yer alır ve genellikle 8-10 yaş arası çocuklarda uygulanır.
Yüz Maskesi Yapısı ve Kullanımı
Yüz maskesi iki ana parçadan oluşur:
- Hyrax Apareyi: Üst çeneye sabit olarak yapıştırılan ve genişletme sağlamak amacıyla kullanılan bir aygıttır.
- Ağız Dışı Yüz Maskesi: Çene üzerinde uygulanan dış parçadır.
Tedavinin etkili olabilmesi için yüz maskesinin günde en az 16 saat takılması gerekmektedir. Genel olarak, tedavi süresi 6-8 ay arasında değişir. Tedavi sonrası, ortodontist kontrolünde yıllık büyüme ve gelişim değerlendirmeleri yapılmalıdır.
Headgear
Headgear, üst çenenin öne veya aşağı yönde büyümesini sınırlamak için kullanılan bir ağız dışı aygıttır. Bu aygıt, enseden, kafadan veya her ikisinden destek alarak üst çeneye kuvvet uygular. Özellikle üst çenede gelişim fazlalığı olan ve dişsel 2. sınıf kapanış bozukluğu yaşayan çocuklar için uygundur.
Headgear Kullanımı ve Etkisi
Headgear'in etkili olabilmesi için günde 14-16 saat takılması gerekmektedir. Üst çene gelişiminin sınırlanması için 8-11 yaş arası en ideal yaş aralığıdır. Bu aygıt, genellikle 6-12 ay süreyle kullanılır ve tedavi sonrası ortodontik destek sağlamak amacıyla bazı durumlarda geç yaşlarda da uygulanabilir.
Forsus Apereyi
Forsus apereyi, üst çeneye geriye ve alt çeneye ileri yönde kuvvet uygulayan sabit bir fonksiyonel aygıttır. Alt çenede gelişim geriliği yaşayan ve iskeletsel sınıf 2 kapanış bozukluğu olan hastalarda kullanılır.
Forsus Apereyi Kullanım Süresi
Forsus apereyi, ortalama 6 ay süreyle kullanılır ve üst çene 1. büyük azı dişlerine ile alt çene köpek dişlerinin arkasına takılır. Tedavi sonrası, elde edilen sonuçların kalıcı olabilmesi için elastik kullanımı önerilir.
Yer Tutucular
Yer tutucular, süt dişlerinin erken kaybı durumunda diş boşluklarının korunmasını sağlar. Bu aygıtlar, komşu dişlerin boşluğa kaymasını ve çapraşıklık oluşumunu önler.
Yer Tutucuların Kullanımı
Süt dişlerinin kaybı sonrası, daimi dişler sürene kadar yer tutucu apareyinin ağızda kalması önerilir. Bu aygıt, koruyucu ve önleyici tedavi sınıfına girer ve dişlerin düzgün bir şekilde gelişmesini sağlar.
Pekiştirme Apareyleri
Pekiştirme apareyleri, ortodontik tedavi sonrası dişlerin eski pozisyonlarına dönmesini önlemek amacıyla kullanılır. Şeffaf ve estetik bir görünüme sahip bu apareyler, tedavi sürecinin son aşamasında önemli bir rol oynar.
Pekiştirme Apareylerinin Önemi
Pekiştirme apareylerinin doğru kullanımı, tedavi sonuçlarının kalıcı olmasını sağlar. Tedavi öncesi kapanış bozukluğuna bağlı olarak, ortodontist tarafından belirlenen süre ve sıklıkta kullanılması gerekir.
Hyrax
Hyrax apareyi, üst çenede dişsel veya iskeletsel darlığı olan hastalarda genişletme sağlamak için kullanılır. Bantlı veya akrilikli olmak üzere iki çeşidi bulunur ve ortada bulunan vida çevrilerek aktive edilir.
Hyrax Apareyinin Kullanım Protokolü
Hyrax apareyinin etkili olabilmesi için, hızlı genişletme protokolünde günde 2 defa, yavaş genişletme protokolünde ise haftada 1 defa çevrilmesi tavsiye edilir. Erken yaşlarda (8-14 yaş) iskeletsel genişletme sağlanırken, ileri yaşlarda dişsel genişletme elde edilir.
Hawley Apareyi
Hawley apareyi, akrilik malzemeden yapılan ve takıp çıkarılabilen bir apareydir. Genellikle karma dişlenme dönemindeki basit diş problemlerini düzeltmek veya üst çene darlıklarını gidermek amacıyla kullanılır.
Hawley Apareyi Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hawley apareyi, hasta tarafından takıp çıkarılabilen bir cihazdır ve bu nedenle hasta uyumu gerektirir. Çocuklarda diş hareketlerini hızla düzeltme yeteneği ile sıklıkla tercih edilir.
